Samorząd gminny ma już pół wieku

1 stycznia 1973 roku uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 6 grudnia 1972 r. w wyniku reformy administracyjnej kraju została utworzona gmina Brzuze. W latach 1973-1990 była terenowym organem administracji państwowej, a od 1990 roku jest jednostką samorządu terytorialnego.

Minęło 50 lat, więc warto sprawdzić obecny stan gminy. W miarę świeże informacje uzyskaliśmy dzięki spisowi powszechnemu z ubiegłego roku.

Gmina Brzuze liczyła w 2021 roku 5 248 obywateli, z czego 48,8% stanowiły kobiety, a 51,2% mężczyźni. W latach 2002-2021 liczba mieszkańców zmalała o 2,9%. W ubiegłym roku zawarto13 małżeństw, co odpowiada 2,5 małżeństwom na 1000 osób. 29,1% mieszkańców gminy Brzuze jest stanu wolnego, 58,2% żyje w małżeństwie, 2,9% jest po rozwodzie, a 9,8% to wdowy lub wdowcy. Gmina ma ujemny przyrost naturalny wynoszący – 49, co stanowi -9,29 na 1000 mieszkańców gminy. Liczba osób w gminie zmalała o 20 kobiet i 29 mężczyzn. W 2021 roku urodziło się 33 dzieci – 16 dziewczynek i 17 chłopców. Zameldowały się w gminie 74 osoby, a wymeldowało 76. 59,4% mieszkańców jest w wieku produkcyjnym, 18,7% w wieku przedprodukcyjnym, a 21,9% w wieku poprodukcyjnym. Bezrobocie rejestrowane wynosiło w 2021 roku 9,3%, 14,5% wśród kobiet i 5,1% wśród mężczyzn.

W 2021 roku w gminie Brzuze oddano do użytku 13 domów jednorodzinnych. Całkowite zasoby mieszkaniowe gminy to 1 685 nieruchomości, zatem na 1000 mieszkańców przypada 319 mieszkań. Jest to znacznie mniej niż w województwie kujawsko-pomorskim, gdzie ten wskaźnik wynosi 373, a w całym kraju – 392. Jeśli chodzi o instalacje techniczno-sanitarne to 93,23% mieszkań i domów przyłączonych jest do wodociągu, 83,74% nieruchomości ma wc, 80,06% mieszkań posiada łazienkę a 76,14% korzysta z centralnego ogrzewania.

W gminie Brzuze w 2021 roku zarejestrowanych było 346 podmiotów gospodarczych, z czego 266 stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność. Najczęściej deklarowanymi rodzajami przeważającej działalności było budownictwo, handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych i motocykli.

W gminie przestępczość jest na niskim poziomie. W ubiegłym roku odnotowano 69 przypadków złamania prawa. Wskaźnik wykrywalności wyniósł 80%. Najwięcej przestępstw miało charakter kryminalny – 36 i przeciwko mieniu – 28. Według danych z lat 2010-2021 w wyniku wypadków drogowych w gminie Brzuze zginęły 4 osoby, a 21 było rannych.

Wydatki z budżetu gminy Brzuze wyniosły w 2021 roku 32,1 mln. złotych, co daje 6,1 tys. złotych w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Najwięcej, bo 25.1% przeznaczono na oświatę i wychowanie, 24,8% na inwestycje, 10.5% na administrację publiczną, 10% na transport i łączność. Dochody gminy to 34,8 mln. złotych, czyli 6,6 tys. zł na jednego mieszkańca. W porównaniu z rokiem 2020 wpływy do budżetu gminy wzrosły o 24.7%.

Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku 9,4% ludności posiada wykształcenie wyższe, 1,7% wykształcenie policealne, 9,7% średnie ogólnokształcące, a 14,4% średnie zawodowe. Wykształceniem zasadniczym legitymuje się 23,4% mieszkańców gminy Brzuze, gimnazjalnym 7,6%, natomiast 31,2% podstawowym. 2,6% mieszkańców zakończyło edukację przed ukończeniem szkoły podstawowej.

Gmina ma 17 sołectw: Brzuze, Dobre, Giżynek, Gulbiny, Kleszczyn, Łączonek, Marianowo, Okonin, Ostrowite, Piskorczyn, Przyrowa-Mościska, Radzynek, Somsiory, Trąbin, Trąbin-Rumunki, Ugoszcz i Żałe.

Z zabytków warto wymienić budynki po cukrowni w Ostrowitem, las bukowy z pomnikami przyrody w Gulbinach, kościół z końca XIX wieku w Trąbinie, pałac i park z drugiej połowy XIX wieku w Ugoszczu, budynek szkoły z 1919 roku w Somsiorach, kościół w Żałem z 1937 roku oraz kaplicę w Studziance z początku XVIII wieku. Poza tym gmina ma najwięcej jezior w powiecie, nad niektórymi są pomosty i zagospodarowane plaże, co sprzyja letnie rekreacji mieszkańców i gości.

Tekst i fot. (jd)