Chcesz mieć pracę? Zdobądź konkretne umiejętności

O rynku pracy, osobach dotkniętych bezrobociem i podejmowanych działaniach z Jolantą Szablicką-Sochacką, dyrektorką Powiatowego Urzędu Pracy w Rypinie, rozmawiał Adam Wojtalewicz

– Bezrobocie w powiecie rypińskim wciąż jest wysokie? 

– Według stanu na koniec grudnia 2015 roku, w Powiatowym Urzędzie Pracy w Rypinie zarejestrowanych było 2647 bezrobotnych, tj. o 14,9 proc. (465 osób) mniej niż w tym samym okresie 2014 roku. Tak niskiej liczby bezrobotnych nie było od 2008 roku, kiedy to wynosiła ona 2705 osób. Główny Urząd Statystyczny nie ogłosił jeszcze stopy bezrobocia za grudzień 2015 rok. Według mojego szacunku, dla powiatu rypińskiego może ona być na poziomie 16 proc.

– Zarejestrowane osoby to najczęściej…

– Charakterystyczną cechą struktury bezrobotnych w powiecie rypińskim jest duży udział wśród bezrobotnych następujących grup: kobiet, mieszkańców wsi, osób o niskich kwalifikacjach zawodowych, bezrobotnych do 30. roku życia.  W 2015 roku bezrobotni mieszkańcy wsi w liczbie 1683 osób stanowili 63,6 proc. Najliczniej reprezentowaną grupą bezrobotnych pod względem poziomu wykształcenia były osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej, które w liczbie 1075 stanowiły 40,6 proc. ogółu. Pod względem kryterium wiekowego najliczniejsza była grupa bezrobotnych do 30 roku życia, która w liczbie 884 osób stanowiła 1/3 wszystkich bezrobotnych. Kobiety to blisko 65 proc. ogółu zarejestrowanych. Z trudnościami w znalezieniu pracy borykają się też osoby z wykształceniem wyższym, w szczególności po kierunkach pedagogicznych, marketingu i zarządzaniu, administracji, socjologii. Oferty pracy dla nich są zgłaszane do urzędu pracy w Rypinie sporadycznie i z pewnością nie mogą zaspokoić zapotrzebowania tych osób w zakresie znalezienia zatrudnienia zgodnego z ich kwalifikacjami uzyskanymi w toku studiów.

– Osób z jakimi kwalifikacjami najczęściej poszukują pracodawcy?

– O zapotrzebowaniu na pracowników na lokalnym rynku pracy możemy mówić na podstawie ofert pracy składanych do nas przez pracodawców. Najbardziej poszukiwane w powiecie rypińskim zawody dotyczą głównie stanowisk niewymagających wysokiego poziomu wykształcenia, ale wiążą się z posiadaniem określonych uprawnień zawodowych lub umiejętności wynikających z nabytego doświadczenia zawodowego (kierowcy ciągnika siodłowego i samochodu ciężarowego z kompleksowymi uprawnieniami, spawacze uprawnieni do spawania metodami MIG/MAG lub TIG z doświadczeniem, wykwalifikowani murarze z umiejętnościami w zakresie prac wykończeniowych i inni pracownicy z branży budowlanej – zbrojarze, tynkarze, dekarze, cieśle, stolarze budowlani, robotnicy budowlani, a ponadto mechanicy wszelkich pojazdów samochodowych oraz maszyn, hydraulicy, elektrycy, piekarze, cukiernicy, kucharze oraz szwaczki i sprzedawcy).

Większość pracodawców działających na lokalnym rynku pracy kieruje swoje oferty do mężczyzn, dlatego też kobietom znacznie trudniej znaleźć zatrudnienie. Jeżeli chodzi o stanowiska wymagające wyższych i specjalistycznych kwalifikacji, braki kadrowe dotyczą najczęściej głównych księgowych, specjalistów ds. spedycji i logistyki, nauczycieli języków obcych oraz osób na stanowiskach kierowniczych w różnych branżach. Sytuacja na lokalnym rynku pracy uzależniona jest od rozwoju gospodarczego powiatu rypińskiego. Jeżeli powstawać będą nowe miejsca pracy oraz nowe zakłady, na pewno będzie łatwiej o zatrudnienie.

– Wdrażacie wiele form aktywnej walki z bezrobociem. Na co w nowym roku można liczyć? 

– W 2016 roku, podobnie jak w latach poprzednich, urząd pracy w Rypinie będzie realizował różne formy aktywizacji zawodowej bezrobotnych, związane z subsydiowanym zatrudnieniem takie jak: prace interwencyjne, refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy, dofinansowanie zatrudnienia bezrobotnych po 50 roku życia, a także staże, prace społecznie użyteczne i roboty publiczne. Z kolei bezrobotni będą mogli korzystać ze środków na podjęcie działalności gospodarczej oraz podwyższać swoje kwalifikacje w ramach szkoleń zawodowych.  

Na szczególną uwagę zasługuje wdrożenie od 2016 roku nowej formy aktywizacji bezrobotnych do 30 roku życia, polegającej na refundacji kosztów wynagrodzenia oraz składek ZUS. W 2016 roku urząd na realizację tej formy aktywizacji dysponuje kwotą 1 mln 688 tys. zł. Pracodawca, z którym zostanie zawarta umowa, zobowiązany jest do utrzymania w zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy skierowanego bezrobotnego przez okres minimum 24 miesięcy, przy czym przez okres pierwszych 12 miesięcy otrzymuje z urzędu pracy refundację w kwocie minimalnego wynagrodzenia tj. 1850 zł i składki na ubezpieczenie społeczne od tej kwoty, razem jest to około 2173 zł miesięcznie na osobę. Ponieważ jest to nowa pomoc w uzyskaniu dłuższego zatrudnienia dla osób bezrobotnych do 30 roku życia, zachęcamy pracodawców do korzystania z niej. Realizujemy również szkolenia zarówno indywidualne, jak i grupowe zgodnie z potrzebami rynku pracy. Bezrobotny, który ma możliwość podjęcia zatrudnienia, do którego wymagane jest posiadanie określonych kwalifikacji, może przede wszystkim ubiegać się o skierowanie na szkolenie. 

– Jaka jest pani ocena skuteczności podejmowanych działań?

– Z roku na rok wzrasta skuteczność i efektywność działań podejmowanych przez urząd w zakresie aktywizacji zawodowej bezrobotnych, przejawiająca się w coraz mniejszej liczbie bezrobotnych powracających do rejestru bezpośrednio po zakończeniu aktywizacji. Środki, którymi dysponujemy i które dodatkowo pozyskujemy w ramach różnych programów uwarunkowane są m.in. osiąganiem rezultatów w postaci efektywnego ich wykorzystania, poprzez podjęcie po ich zakończeniu chociażby krótkotrwałego zatrudnienia przez osoby bezrobotne biorące w nich udział. Na etapie przyjmowania wniosku na staż bądź też inną formę aktywizacji, negocjujemy z pracodawcami warunki dalszego zatrudnienia bezrobotnych po zakończeniu form aktywizacji, tak aby zwiększyć efektywność podejmowanych działań oraz zapewnić bezrobotnemu dalsze zatrudnienie. Idealny byłby taki scenariusz, gdyby po każdej z zakończonych form aktywizacji bezrobotny miał szanse na dalsze i trwałe zatrudnienie. Duży udział w wydatkach na aktywizację zawodową bezrobotnych mają staże, które dają bezrobotnym możliwość zdobycia praktycznych umiejętności do wykonywania pracy oraz zdobycia doświadczenia zawodowego. Szacujemy, że po zakończeniu stażu dalsze krótkotrwałe zatrudnienie uzyska ok. 80 proc. bezrobotnych. 

– Poza wspomnianymi, jakie jeszcze starania czyni urząd pracy, aby zmniejszyć bezrobocie? 

– Wykonujemy cały szereg usług związanych z pośrednictwem pracy, usługami EURES i poradnictwem zawodowym zarówno dla bezrobotnych, jak i pracodawców. Usługi te polegają m.in. na odpowiednim doborze kandydatów do pracy, pozyskiwaniu i upowszechnianiu ofert pracy, realizowaniu zadań związanych z międzynarodowym pośrednictwem pracy, pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w wyborze odpowiedniego zawodu, miejsca pracy oraz planowania i rozwoju kariery zawodowej, udzielamy indywidualnych i grupowych porad zawodowych. Organizujemy dla bezrobotnych, będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, szkolenia w Klubie Pracy na temat umiejętności poszukiwania pracy. Finansujemy ze środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego kursy dla pracowników i pracodawców. W ubiegłym roku z tych szkoleń skorzystało 174 pracowników z kilku zakładów pracy naszego powiatu. Organizujemy giełdy pracy, bierzemy udział w targach pracy i spotkaniach z uczniami w szkołach na temat planowania i rozwoju kariery zawodowej. Bezrobotni w trakcie rozmowy z doradcą klienta informowani są także o możliwości uzyskania z urzędu pracy środków na podjęcie działalności gospodarczej.

– Warunki, by móc skorzystać z takiej pomocy?

– Bezrobotny zamierzający otworzyć własną działalność gospodarczą przy udziale środków uzyskanych z urzędu pracy powinien przede wszystkim dokonać rzetelnego rozpoznania potrzeb potencjalnych klientów na lokalnym rynku na oferowane przez niego usługi czy produkty. Jest to bardzo istotne kryterium, jeśli chodzi o trwałość zakładanych działalności gospodarczych. Równie ważne są też kwalifikacje oraz doświadczenie zawodowe bezrobotnego, które pozwolą mu efektywnie i z powodzeniem prowadzić działalność gospodarczą, a niekiedy w dalszej perspektywie pozwolą tworzyć nowe miejsca pracy dla innych bezrobotnych. Takie mikroprzedsiębiorstwa mogą być skutecznym środkiem na zmniejszanie bezrobocia na lokalnym rynku pracy.   

– Wprowadzenie funkcji doradcy klienta indywidualnego spełniło swoją rolę? 

– Pozytywną zmianą jest fakt, że ma on towarzyszyć bezrobotnemu od momentu rejestracji przez cały okres pozostawania w ewidencji urzędu. Wszyscy pracownicy Centrum Aktywizacji Zawodowej zatrudnieni na stanowiskach pośredników pracy, doradców zawodowych, szkoleniowców pełnią jednocześnie funkcję doradcy klienta, co powoduje, iż większa liczba pracowników zatrudnionych w urzędzie bezpośrednio współpracuje ze swoim bezrobotnym, co służy podniesieniu jakości ich obsługi. Praca doradcy klienta polega m.in. na bliskiej współpracy, utrzymywaniu bezpośredniego kontaktu z klientem, oferowaniu mu różnorodnej pomocy w znalezieniu zatrudnienia. Już pierwszy kontakt z klientem w czasie profilowania pomocy daje możliwość rozpoznania potencjału zawodowego klienta, jego potrzeb, ale także jego motywacji i gotowości do podejmowania pracy, co jest z kolei podstawą do zaplanowania ścieżki postępowania z klientem w Indywidualnym Planie Działania, zgodnej z ustalonym profilem pomocy. Realizacja Indywidualnego Planu Działania wymaga systematycznych kontaktów klienta i jego doradcy, które umożliwiają zaangażowanie obu stron i budowanie atmosfery otwartości i zaufania, co daje większe szanse na doprowadzenie bezrobotnego do podjęcia zatrudnienia lub samozatrudnienia.  

Tekst i fot. 

Adam 

Wojtalewicz