Ukrainka o Polakach w Charkowie

We wtorek 4 kwietnia odbyła się prelekcja prof. Lubow Żwanko poświęcona naszym rodakom, którzy żyli, pracowali i tworzyli w dawnym Charkowie. Byli wśród nich znani nam wszystkim Polacy, np. Józef Piłsudski, Romuald Traugutt czy Henryk Siemiradzki oraz nieznani szerszemu ogółowi przedsiębiorcy, artyści, naukowcy. Wszyscy zostawili swój ślad w Charkowie, a ich tropem podąża ukraińska historyczka.

Lubow Żwanko jest kierowniczką Centrum Muzealnego oraz profesorką Katedry UNESCO Państwowego Uniwersytetu Biotechnologicznego w Charkowie. Od października 2022 roku w ramach programu Polonista Narodowej Agencji Wymiany Nauki realizuje przedsięwzięcia badawcze na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Po wybuchu wojny w Ukrainie przetłumaczyła kilkanaście wierszowanych historyjek polskiego XIX-wiecznego bajkopisarza Stanisława Jachowicza. Książeczka, wydana po polsku i ukraińsku przez UMK miała pomóc dzieciom i młodzieży zza wschodniej granicy w poznawaniu naszego języka i kultury.

Podczas wykładu prof. Żwanko przypominała to co nas łączy, a nie dzieli. Jako przykład wymieniła wspólną organizację Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 roku. Nim jednak doszło do tego historycznego wydarzenia Polacy przybywali do Charkowa spotykając się z życzliwością mieszkańców. Pierwsza większa fala przybyszów znad Wisły napłynęła na początku XIX wieku. Następne były częściowo związane z powstaniami – listopadowym i styczniowym.

Na swojej naukowej drodze Lubow Żwanko wiele czasu spędziła w polskich archiwach, szukając informacji o naszych rodakach, którzy mieli niejednokrotnie niebagatelny wkład w rozwój Charkowa.

– Charków był dla wielu Polaków drugim domem. Miasto na przestrzeni kilku stuleci stało się atrakcyjną przestrzenią dla Polaków, oferując im wygodne warunki życia oraz dając możliwość pełnej realizacji zawodowej. Charków jako miasto wielokulturowe, charakteryzujące się dużą różnorodnością społeczną, było miejscem tolerancji, zapewniało możliwość zachowania własnej narodowej tożsamości, historii i tradycji.

W pierwszym dziesięcioleciu XX wieku Charków stał się głównym ośrodkiem gospodarczym, finansowym, naukowym, edukacyjnym i kulturalnym południowej części Imperium Rosyjskiego. W tym okresie znajdował się na piątym miejscu wśród największych miast Imperium, a według historycznych danych mieszkało w nim prawie 7 tysięcy Polaków. Pamięć o wybitnych i znanych Polakach w Charkowie żyje w tkance miasta – w murach uczelni, na tablicach pamiątkowych, na stronach książek i kalendarzy – podkreśla Lubow Żwanko.

Wystawę „Wybitni Polacy związani z Charkowem XIX i XX wieku”, do której biogramy napisała prof. Żwanko można oglądać w Miejsko-Powiatowej Bibliotece Publicznej w Rypinie.

Tekst i fot. (jd)