Nie wrócili z Auschwitz

27 stycznia minęła 80. rocznica wyzwolenia przez Armię Czerwoną niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau (Oświęcim-Brzezinka). Tego dnia została zorganizowana podniosła uroczystość w miejscu zagłady z udziałem około 50 ocalonymi oraz delegacjami z 60 państw i organizacji międzynarodowych

Historycy szacują, że w tej fabryce śmierci życie straciło ponad 1,1 mln kobiet, mężczyzn i dzieci. Wśród nich większość, bo około miliona stanowili Żydzi. Drugą pod względem liczebnym nacją byli Polacy – około 70 tys. Ofiarami byli również mieszkańcy ziemi dobrzyńskiej, o czym informuje Andrzej Szalkowski na facebookowej stronie Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie.

– Wyzwolenie niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau jest jednym z najważniejszych wydarzeń w historii II wojny światowej symbolizującym kres jednego z największych ludobójstw XX wieku. Z terenu historycznej ziemi dobrzyńskiej więźniowie – Polacy, polscy Żydzi, a nawet Niemcy, którzy sprzeciwili się III Rzeszy trafiali do obozów śmierci. Do wspomnianego KL Auschwitz-Birkenau, KL Stutthoff, KL Ravensbrück, KL Gross-Rosen, KL Mauthausen-Gusen, KL Dachau i innych. W obozach śmierci straciło życie tysiące rodaków z regionu. Po wojnie tylko do powiatu rypińskiego miało powrócić ponad 900 byłych więźniów obozów. Wycieńczonych, schorowanych, bliskich śmierci – wyjaśnia historyk, publikując listę tych, o których wiadomo, że zginęli w KL Auschwitz-Birkenau oraz zdjęcia dwóch mężczyzn, którzy stracili tam życie.

Pierwszy z nich to rolnik Edmund Gogolin urodzony 9. grudnia 1910 roku w Rypałkach. 13 września 1941 roku trafił do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, w którym został zamordowany dwa miesiące później.

Władysław Golus urodził się 21 maja 1904 roku. Do 1934 r. pracował w jednej z poznańskich szkół. Ze względu na stan zdrowia, zrezygnował z zawodu i przeniósł się do Ugoszcza, gdzie podjął pracę w charakterze pisarza w tamtejszym folwarku. Aresztowany przez gestapo 10 czerwca 1941 roku za przynależność do Związku Walki Zbrojnej i rozpowszechnianie wiadomości radiowych z Londynu. Został przetransportowany do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i tam zamordowany rok później.

Warto zajrzeć na Facebook Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie, żeby poznać nazwiska tych, którym odebrano życie za to, że byli Żydami albo Polakami i oddać im hołd.

(jd), fot. Facebook MZD