Z dziejów mleczarni ROTR w Rypinie (1945-1990) - część druga

[Pierwszą częśc tekstu znajdziecie TUTAJ]

W 1968 roku w sprawozdaniu na posiedzenie egzekutywy Komitetu Powiatowego PZPR w Rypinie czytamy: Wzorem lat ubiegłych załogi zakładów na terenie miasta i powiatu podejmują zobowiązania produkcyjne i czyny społeczne. Okazją do podejmowania zobowiązań obok świąt 1 Maja i 22 Lipca są różne okazje i ważniejsze wydarzenia o znaczeniu międzynarodowym, czy też krajowym. W bieżącym roku okazją jest np. zapowiedziany V Zjazd Partii. Do przodujących zakładów w podejmowaniu zobowiązań należy Mleczarnia. W dalszej części tekstu dowiadujemy się o różnych zobowiązaniach i czynach społecznych. Załoga Spółdzielni Mleczarskiej na masówce 5 marca 1968 roku podjęła zobowiązania i wystąpiła z apelem do załóg wszystkich zakładów z terenu miasta o podejmowanie czynów dla uczczenia V Zjazdu PZPR. Brygada Socjalistyczna im. Hanki Sawickiej w proszkowni zobowiązała się podwyższyć wskaźnik I gatunku proszku mlecznego. Kierowcy w mleczarni: Wojciech Furman, Kazimierz Markwart, Kazimierz Makowski, Józef Goślicki, Kazimierz Chojnacki, Alojzy Brokos, zobowiązali się przez uważną jazdę przedłużyć przebieg opon o 3 tys. km. i przejechać 150 tys. km do kapitalnego remontu. Brygada Pracy Socjalistycznej im. Juliana Marchlewskiego w mleczarni zobowiązała się posadzić krzewy ozdobne w zakładzie. 

W pierwszej połowie lat siedemdziesiątych Mleczarnia „ROTR” przeżywała dalszy dynamiczny rozwój. W ramach inwestycji w październiku 1970 oddano do użytku oczyszczalnię ścieków, w 1974 roku pobudowano budynek warsztatowo-magazynowy oraz halę urządzeń chłodniczych wraz z zapleczem socjalnym, a w 1975 roku budynek administracyjno-socjalny z salą na 250 osób, stołówkę i gabinet lekarski dla całej załogi. W 1976 roku rozbudowano proszkownię mleka. Według sprawozdania przedstawionego przez prezesa Jana Markuszewskiego na posiedzeniu Egzekutywy KM PZPR w Rypinie w 1979 roku, w mleczarni zatrudnionych było 240 pracowników (w 1971 roku 215). Wszyscy byli zrzeszeni w tzw. Brygadach Pracy Socjalistycznej, 17 osób otrzymało tytuł „Przodownik Pracy Socjalistycznej”, a zakład był w trzecim roku zdobywana tytułu „Zakład Pracy Socjalistycznej”. W styczniu 1976 roku utworzone zostało w mleczarni koło ZSMP, które w 1979 roku liczyło 40 członków, a 7 przekazano w szeregi PZPR. Działalność prowadził Klub Techniki i Racjonalizacji, skupiający 39 członków, koło zakładowe PCK, Koło Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej liczyło 100 członków, sukcesy odnosiła sekcja strzelecka LOK. W okresie od 1952 roku, kiedy uruchomiono szkolenie w zakładzie, do 1978 roku praktyki odbyło 490 osób, w tym 270 studentów szkół wyższych o profilu rolniczym. 

W ramach współzawodnictwa zakładowego w województwie bydgoskim, a następnie włocławskim rypiński „ROTR” zajął w 1970 i 1971 roku I miejsce, w 1973, 1974, 1975 roku III miejsce, w 1976 roku I miejsce. W 1972 roku Spółdzielnia otrzymała dyplom uznania „Za szczególne osiągnięcia w rozwoju dodatkowej produkcji w ramach 20 miliardów” przyznany przez Komitet Centralny PZPR i Radę Ministrów. W lipcu 1976 roku zakład obchodził jubileusz 50-lecia istnienia. Z tej okazji list pochwalny przesłał I sekretarz KW PZPR we Włocławku Edward Szymański. W materiałach archiwalnych z pierwszej połowy lat siedemdziesiątych wyraźnie widoczna jest wszechobecna propaganda sukcesu, mimo stopniowo narastających trudności gospodarczych. Mleczarnia ROTR w Rypinie wykonała wówczas plan w 99,9 proc.. 

Jesienią 1980 roku w zdecydowanej większości rypińskich zakładów pracy ukształtowały się organizacje NSZZ „Solidarność”, do których przystąpiło około pięć tysięcy osób. W Spółdzielni Mleczarskiej „ROTR” związek skupiał 332 osoby, a na czele organizacji stał Jerzy Mackiewicz. Po ogłoszeniu stanu wojennego działalność Solidarności w Mleczarni zawieszono. Odrodzenie organizacji nastąpiło wkrótce po obradach „Okrągłego Stołu”. W Spółdzielni Mleczarskiej „ROTR” 18 maja na zebraniu założycielskim NSZZ „Solidarność” wybrano zarząd w składzie: Andrzej Ardanowski jako przewodniczący (wkrótce funkcję przejął po nim Piotr Zakierski) oraz Wiktor Olender, Piotr Gumiela, Ryszard Popko, Tadeusz Dziubek, Marek Perłowski, Marek Kantorski, Janusz Marynowski, Józef Dłużniewski, Tadeusz Ostrowski. 

Zakłady przemysłowe Rypina zatrudniały w połowie lat osiemdziesiątych ponad 4.500 pracowników. Największym przedsiębiorstwem w mieście była FAM, w której w 1984 roku pracowało 810 osób. Mleczarnia ROTR w Rypinie zatrudniała wówczas 430 pracowników. Zakład nadal zarządzany był przez Jana Markuszewskiego. Mimo kryzysu przeprowadzono wówczas szereg inwestycji. W 1987 roku zmodernizowano twarożkarnię, serownię, kotłownię i zainstalowano urządzenia odpylające, wystawiono także budynek socjalny. Produkty zakładu cieszyły się nadal dużym powodzeniem w kraju. W styczniu 1983 roku ROTR otrzymał I miejsce w międzywojewódzkiej ocenie organoleptycznej wyrobów mleczarskich. W tym samym roku, w krajowej ocenie produktów mleczarskich w Białymstoku, zakład znalazł się w czołówce spółdzielni produkujących masło najwyższej jakości. Zajął także I miejsce w zorganizowanej w Płocku międzywojewódzkiej (płockie, ciechanowskie, włocławskie) ocenie organoleptycznej wyrobów mleczarskich. Na uroczystym spotkaniu z okazji 100-lecia polskiej spółdzielczości mleczarskiej we Włocławku ROTR otrzymał srebrną odznakę „Za Zasługi dla Województwa Włocławskiego”. W kwietniu 1984 roku spółdzielnia odznaczona została medalem 100-lecia Polskiej Spółdzielczości Mleczarskiej. 

W 1987 roku na emeryturę przeszedł wieloletni dyrektor zakładu, następnie prezes Zarządu Spółdzielni, Jan Markuszewski. Stanowisko prezesa objął wówczas Zdzisław Szczech, wcześniej wiceprezes ds. technicznych. Nastąpiła także zmiana głównego księgowego. Po przejściu na emeryturę Szczepana Łydzińskiego, księgowym mleczarni został Roman Sadkowski. W marcu 1994 roku prezesem Zarządu Spółdzielni Mleczarskiej ROTR w Rypinie został Mariusz Trojakowski, wcześniej kierownik działu ekonomicznego i następnie wiceprezes Zarządu ds. handlu. 

W kwietniu 1994 roku Spółdzielnia Mleczarska ROTR uruchomiła linię wyrobów UHT. Oddane zostały także do użytku dwa magazyny wyrobów gotowych. W kwietniu 2000 roku ROTR uzyskał uprawnienia do eksportu mleka w proszku i mleka UHT „Delik” do krajów Unii Europejskiej. 7 października 2000 roku na targach POLAGRA Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nadał znak „Polska Dobra Żywność” dla wyrobów UHT „Delik”: mleka oraz mleka w proszku odtłuszczonego produkowanego w Spółdzielni Mleczarskiej ROTR w Rypinie. W listopadzie tego samego roku zakład otrzymał certyfikat jakości ISO 9002. W 2004 roku oddano do użytku nową halę produkcyjno-magazynową z przeznaczeniem do produkcji serów dojrzewających. W grudniu 2008 roku w hotelu Polonia w Warszawie odbyła się uroczysta Gala Finałowa, w trakcie której nagrodzonych zostało 17 zwycięskich firm liderów regionalnych. Spółdzielnia Mleczarska ROTR w Rypinie otrzymała tytuł „Filar Polskiej Gospodarki 2008 województwa kujawsko-pomorskiego. Ranking przygotował „Puls Biznesu”. W 2012 roku oddano do użytku nową oczyszczalnię ścieków. 
Obecnie Spółdzielnia Mleczarska ROTR to nowoczesny producent wyrobów mleczarskich znanych marek Delik i Blanco, posiadający wykwalifikowaną kadrę pracowników i zaufane grono dostawców mleka.

dr Piotr Gałkowski 

 

Jan Wichrowski [na pierwszym zdjęciu w galerii] urodził się w 1895 roku. Przed wojną pracował w rzeźni w Rypinie. Po wojnie ściśle związany z Komitetem Powiatowym PPR, od 1948 roku PZPR, wybierany był do Powiatowej i Miejskiej Rady Narodowej jako radny i członek Prezydium MRN. Zatrudniony w Mleczarni ROTR, był jednym z organizatorów powojennego rozruchu zakładu. W maju 1945 roku objął funkcję prezesa Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej Samopomocy Chłopskiej w Rypinie, a od 1949 roku dyrektora mleczarni. Funkcję tę pełnił do 1961 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę. Zmarł w 1982 roku i pochowany został na cmentarzu parafialnym w Rypinie. Wieloletni księgowy mleczarni Szczepan Łydziński wspominał Jana Wichrowskiego: To był dobry człowiek, pochodzenia robotniczego, i się tego nie wstydził. Był zawsze uczciwy, prawdomówny, konsekwentny, tępił nieróbstwo i złodziejstwo. Cenił tych, co byli, jak i on, oddani spółdzielni całym sercem.

Jan Markuszewski [na drugim zdjęciu w galerii] urodził się w 1922 roku w Rypinie. Do wybuchu wojny bez zawodu, podejmował prace dorywcze. W kwietniu 1940 roku aresztowany przez gestapo w Rypinie, osadzony został w obozach koncentracyjnych Oranienburg i Mauthausen, gdzie przebywał do maja 1945 roku. Po powrocie do Rypina, w marcu 1946 roku podjął pracę w Spółdzielni Mleczarskiej „ROTR” jako robotnik. W 1949 roku ukończył Liceum Mleczarskie, a następnie studia wyższe. W 1951 roku otrzymał stanowisko zastępcy dyrektora, a od 1961 roku dyrektora zakładu. Funkcję tę pełnił do lutego 1987 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę. W latach 1961-1984 wybierany był radnym Powiatowej i Miejskiej Rady Narodowej w Rypinie. Był także członkiem ZBOWiD w Rypinie, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Odznaką Grunwaldzką, Krzyżem Oświęcimskim. Za pracę zawodową i społeczną odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1984 roku decyzją Miejskiej Rady Narodowej wpisany został do Księgi Zasłużonych dla Miasta Rypina. Zmarł w 1990 roku i pochowany został na cmentarzu parafialnym w Rypinie.